در جهان تغذیه برای بدنسازی، پروتئین یکی از مهمترین بخش ها محسوب می‌شود. برای رشد عضلات و بازسازی آنها بعد از تمرین، پروتئین باید در برنامه غذایی شما وجود داشته باشد، در حالی که غذاهایی مثل گوشت قرمز، ماهی، تخم مرغ، مرغ، مکمل های با پایه لبنی و … جز موادی محسوب می‌شوند که تاثیر مستقیمی روی رشد عضلات دارند، اما در رژیم های غذایی بر پایه پروتئین‌های گیاهی باید راه‌های دیگری برای دریافت پروتئین پیدا کرد. پروتئین سویا به صورت غذا یا به صورت مکمل جز این دسته محسوب می‌شود.

پروتئین سویا چیست؟

سویا از دسته نخودهای تیره ( لگومینوز ) بوده و بیش از 5,000 سال است که در چرخه غذایی گونه انسان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده به عنوان تنها منبع اصلی پروتئین گیاهی شناخته شده و به دلیل دارا بودن همه 9 مورد آمینو اسیدهای مورد نیاز بدن جهت رشد و ترمیم همیشه مورد توجه واقع شده‌ است. از طرفی، یکی از دیگر ویژگی‌های قابل اشاره این ماده، تأمین مقادیر بالایی پتاسیم، زینک، آهن، ویتامین E و فسفر بوده و همچنین لازم به ذکر است که ترکیب شیمیایی سویا نیز حاوی 30٪ کربوهیدرات، 36٪ پروتئین، 19٪ روغن و 14٪ رطوبت می‌باشد.

موارد بحث برانگیز در مورد سویا

در سال‌های اخیر پروتئین سویا موضوع اصلی بسیاری از شبهات و انتقادات شدید بوده و همین امر موجب مطرح شدن پرسش‌های متعددی در ارتباط با صلاحیت، فواید و مضرات این ماده شده است. از طرفی بسیاری از افراد معتقدند بهره‌گیری از «پروتئین وی» به دلیل آزمایشات مختلف انجام شده روی آن و اثبات شدن فواید آن منطقی‌تر بوده و لزومی به وارد کردن سویا به رژیم غذایی وجود ندارد و هم‌اکنون آزمایشات فراوانی جهت تعیین تأثیرات واقعی سویا در بدنسازی و سایر زمینه‌ها در حال رخ دادن است.

اثرات پروتئین سویا

برخی مطالعات صورت گرفته روی این ماده حاکی از آن است که وجود فیتواستروژن علاوه بر ترکیبات استروژنی و فیتواستروژنی می‌تواند به شکلی ناخواسته موجب بالا رفتن استروژن و کاهش تستوسترون بدن شود. به طور کلی در حال حاضر 300 نوع فیتواستروژن گیاهی شناخته شده‌ وجود دارند که تأثیرات فیتوزیولوژیک متفاوتی روی انسان‌ها و حیوانات برجای می‌گذارند. از طرفی، لازم به ذکر است که افزایش استروژن و کاهش مقادیر تستوسترون در نتیجه آن، قادر به ایجاد مشکلات سلامتی متعددی برای اشخاص خصوصاً بدنسازان و ورزشکاران خواهد بود.

عوارض پروتئین سویا

تعدادی از مطالعات صورت گرفته روی سویا حاکی از عدم قابلیت این ماده در تأمین GSH مورد نیاز بدن بوده و گرچه باور عموم بر کاهش میزان کلسترول در اثر مصرف سویا می‌باشد، ولی آزمایشاتی تحت شرایط خاص نشان داد که موش‌های آزمایشگاهی پس از مصرف مقادیر معینی از این ماده دچار بالا رفتن میزان کلسترول خون و در نتیجه گرفتگی رگ‌های اصلی قلب شده‌اند.

گلوتاتیون یا  GSH، یکی از آمینواسیدهای ضروری و مهم بدن به شمار آمده و وظایف متعددی از قبیل مقابله با ترکیبات سمی و مضر را برعهده دارد.

سویا حاوی دسته‌‌ای از مواد به نام ضد مغذی ها می‌باشد، که عامل اصلی اختلال در روند هضم و گوارش بسیاری از مواد مغذی بوده و جذب آن‌ها را غیر ممکن می‌سازند. از ضد مغذی های مهم موجود در سویا، می‌توان به بازدارنده‌های «پروتئاز» و «لکتین» اشاره کرد که قادر هستند مشکلات سلامت عدیده‌ای را در بدن ایجاد نمایند.

ترکیبات استروژنی موجود در سویا

گرچه برخی افراد معتقدند ترکیبات استروژنی موجود در سویا موجب بروز مشکلاتی هورمونی و کاهش تستوسترون در اثر بالا رفتن میزان استروژن در بدن می‌باشند، ولی مطالعاتی که روی دسته‌ای از میمون‌ها صورت گرفت نشان داد که مصرف سویاهای عاری از استروژن در مقایسه با گروهی که سویای معمولی مصرف می‌کردند، تفاوتی ایجاد نکرده و تمام موارد مشاهده شده بین هر دو دسته مشابه است. لذا از این اطلاعات بدست آمده می‌توان نتیجه گرفت که فیتواستروژن موجود در دانه سویا تاثیرات استروژنیکی مشخصی همانند افزایش چربی بدن در بر ندارد.

سویا و سطح تستوسترون

یکی از دلایلی که بدن سازانان حرفه‌ای از مصرف پروتئین سویا خودداری می‌کنند این است که عقیده دارند سویا باعث افزایش سطح استروژن و کاهش تستسترون می‌شود، که این امر سبب می‌شود رشد عضلات با کندی انجام شود. یک تحقیق گسترده که در سال 2010 در ژورنال باروری و نازایی منتشر شد نشان داد که، مصرف غذاهای حاوی سویا چه به صورت مستقیم و چه به صورت موجود در مکمل‌ها هیچ تاثیر منفی در سطح تستوسترون ندارد.

انواع پروتئین سویا

سویا قبل از وارد شدن به چرخه غذایی از فرآیندهای فراوانی عبور کرده و پس از خارج شدن روغن‌ سویا از ورقه‌های خشک شده آن برای استفاده به شکل‌های پروتئین سویای ایزوله، کنسانتره پروتئین سویا و پروتئین سویای بافت‌دار شده، بهره گرفته می‌شود.

سایت زیب‌ اندام گردآورنده‌ی مقالات معتبر دنیا به صورت رایگان بوده، که شما می‌توانید برای مطالعه مقالات تخصصی بیشتر به وبلاگ ما مراجعه کنید. همچنین شما می‌توانید با ثبت نام در در وب سایت زیب ‌اندام در زمینه های تناسب اندام و رژیم مشاوره رایگان دریافت کنید و در کنار خانواده زیب اندام، اهدافتان را تخصصی تر دنبال کنید.