استروژن‌ها دسته‌‌ای از هورمون‌های جنسی هستند که در بدن انسان ویژگی‌های زنانه ایجاد و آنها را حفظ می‌کنند. این هورمون‌ها موجب شکل گرفتن ویژگی‌های ثانویه‌ی زنانه ازجمله سینه، تنظیم چرخه‌ی قاعدگی، تولیدمثل و رشد آنها می‌شود. عدم تعادل میزان هورمون استروژن در بدن زنان منجر به تولید برخی از بیماری‌ها و تغییرات فیزیکی می‌شود.
هورمون استروژن چیست؟
این هورمون، پیام‌رسانی شیمیایی است که رفتار برخی از بافت‌های خاص در بدن را تعین می‌کند. تخمدان‌ها در دوران بلوغ، هر ماه به‌دنبال چرخه‌ی قاعدگی شروع به ترشح هورمون‌های استروژن می‌کنند. در اواسط چرخه‌ی قاعدگی، سطح استروژن به‌طور ناگهانی افزایش می‌یابد و یک تخمک آزاد می‌شود. سطح این هورمون نیز پس از تخمک‌گذاری، به‌سرعت کم می‌شود. استروژن معمولا به‌وسیله‌ی جریان خون در مایعات بدن حرکت و با سلول‌های موجود در انواع بافت‌های بدن ارتباط برقرار می‌کند. این هورمون در کنار هورمون پروژسترون یکی از مهم‌ترین هورمون‌های زنانه است. هورمون پروژسترون نیز باعث حفظ بارداری می‌شود و تخمک را در رحم جاسازی می‌کند.
از هورمون‌هایی که در خانواده هورمون استروژن قرار دارند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استرون ( E1 ): شکل ضعیف استروژن است و تنها هورمونی است که در زنان یائسه پیدا می‌شود.
- استرادیول ( E2 ): این قوی‌ترین نوع استروژن است. استرادیول استروئیدی است که به‌وسیله‌ی تخمدان‌ها تولید می‌شود.
- استریول ( E3): ضعیف‌ترین نوع استروژن و ماده‌‌ی زائدی است که بدن پس از استفاده از استرادیول، آن را تولید می‌کند. در دوران بارداری حجم زیادی از هورمون استریول در بدن تولید می‌شود.
بخش‌های مختلف تاثیر پذیر از هورمون استروژن:
- تخمدان‌ها
- واژن
- لوله‌های فالوپ
- رحم
- دهانه‌ی رحم
- غدد شیری
استروژن موجب تفاوت‌های بین بدن مردها و زن‌ها می‌شود و برای عملکرد و چرخه‌ی تولیدمثل در زنان ضروری است. در بدن یک زن استخوان‌ها را کوچک و کوتاه‌تر، لگن را پهن‌تر و شانه‌ها را باریک‌تر می‌کند، باعث تجمع چربی‌های بیشتری دور باسن و ران‌‌ها می‌شود و قوس و منحنی بیشتری به بدن می‌دهد، هنگام بلوغ، سرعت رشد ویژگی‌های زنانه را کاسته و حساسیت به انسولین را افزایش می‌دهد و همچنین باعث می‌شود موهای بدن زنان نرم‌تر شده و چندان به چشم نیایند، اما موهای سر آنها دایمی باشد.
استروژن تنها بر تفاوت‌های فیزیکی و جنسی مرد و زن تاثیر نمی‌گذارد، بلکه در دیگر نواحی بدن از جمله مغز، پوست، کبد و قلب نیز اثر می‌گذار.
موارد استفاده از هورمون استروژن
استروژن‌های همسان ازنظر مولکولی و استروژن‌هایی که از مادیان‌های باردار گرفته می‌شود، مصارف پزشکی دارند. رایج‌ترین کاربرد استروژن در قرص های ضدبارداری، هورمون‌درمانی جایگزین (HRT) و هورمون‌درمانی جایگزین با استفاده از هورمون‌های همسان ازنظر مولکولی (BHRT) هنگام یائسگی است.
سطح هورمون استروژن
سطح عادی استروژن میتواند بسیار متفاوت باشد. تفاوت‌های مقدار استروژن در زن‌ها معمولا در چرخه‌ی قاعدگی آنها مشاهده می‌شود و ممکن است هر دو در یک روز خاص، از یک اندازه استروژن برخوردار نباشند یا مقدار استروژن یک زن در روزهای مختلف متفاوت باشد. بااین‌حال وقتی مقدار استروژن بیش‌از‌حد افزایش یابد و یا کم شود، عملکردهای بدن دچار بی‌نظمی می‌شود.
برخی از مشکلات خاص، سبک زندگی و فعالیت‌ها می‌توانند از مقدار استروژن بدن بکاهند. از جمله این مشکلات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد
- فعالیت کم غده‌ی هیپوفیز
- مشکل در بارداری
- یائسگی و پیش‌یائسگی
- بی اشتهایی عصبی
- تمرین‌های ورزشی سنگین
- زایمان
- شیردهی
از عواملی که موجب افزایش هورمون استروژن می‌شود نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بلوغ
- اضافه وزن و چاقی
- فشار خون بالا
- دیابت
- تومورهای تخمدان یا غده‌ی آدرنال
- طیف وسیعی از داروها ازجمله استروئیدها، آمپی‌سیلین، داروهای حاوی استروژن، فنوتیازین‌ها و تتراسایکلین‌ها.
- مکمل‌ها
از عوارض جانبی نبود تعادل در مقدار هورمون استروژن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کم و یا متوقف شدن قاعدگی
- خون‌ریزی کم و یا شدید در دوران قاعدگی
- نوسانات روحی و مشکلات خواب
- میل جنسی کم
- احساس افسردگی و اضطراب
- خشکی پوست
هنگام مصرف داروهای حاوی استروژن باید مراقب هر یک از علائم عوارض جانبی آن و حفظ استروژن در سطح متعادل باشید.
سایت زیب اندام گردآورنده‌ی مقالات معتبر دنیا به صورت رایگان بوده، که شما می‌توانید برای مطالعه مقالات تخصصی بیشتر به وبلاگ ما مراجعه کنید. همچنین شما می‌توانید با ثبت نام در در وب سایت زیب اندام در زمینه های تناسب اندام و رژیم مشاوره رایگان دریافت کنید و در کنار خانواده زیب اندام، اهدافتان را تخصصی تر دنبال کنید.
