بیش فعالی (overactive thyroid)
میلیون ها نفر غده ی تیروئید بیش فعال یا پرکار دارند. بسیاری افراد نمی دانند که پرکاری تیروتید دارند.
این بیماری که به پرکاری تیروئید معروف است بیشتر در خانمها نسبت به مردان رخ می دهد.
از آنجا که غده ی تیروئید متابولیسم بدن را کنترل می کند یک تیروئید بیش فعال و یا پرکار باعث می شود بدن بیش از حد انرژی مصرف کرده و در کار قسمت های مختلف آن کاهش عملکرد داشته باشد.
پرکاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید بیش ازحد تترا یدوتیرونین (T4) یا تری یدوتیرونین (T3) یا هردوی این هورمون‌ها را ترشح کند.
تشخیص به موقع و درمان مناسب میتواند علائم پرکاری تیروئید را از بین ببرد و از عوارض جانبی آن جلوگیری کند.
فعالیت بیش از حد غده تیروئید, میتواند متابولیسم یا سوخت و ساز بدن را بر هم بزند. باعث کاهش وزن و بد‌خوابی یا بیخوابی شود. همچنین پرکاری تیروئید سبب لرزش دست و افزایش سرعت ضربان قلب میشود. قاعدگی نامنظم در زنان مبتلا و همچنین حرکات مکرر روده از جمله علائم شایع زنانه پرکاری تیروئید است. موارد دیگر علائم پرکاری تیروئید عبارتند از:
- افزایش اشتها
- عصبی بودن
- ناتوانی در تمرکز
- احساس ضعف: گرسنگی مداوم هنگامی که بدن شما از انرژی استفاده می کند تمایل به مصرف تغذیه ی بیشتری دارد. برخی از افراد اشتهای سیری ناپذیر دارند.
- کاهش وزن: کاهش وزن غیر قابل توضیح یعنی حتی اگر به طور مداوم هم غذا بخورید, معمولاً بین 5 تا 10 پوند وزن کم می کنید حتی در موارد شدید این میزان بیشتر هم می شود.
- ضربان قلب نامنظم
- اختلال در خواب
- خارش بدن
- ریزش مو
- تهوع و استفراغ
- خشکی پوست
- بزرگ شدن سینه در مردان
- تغییرات عاطفی و خستگی همراه با یک سیستم عصبی مرکزی غیرمترقبه می تواند منجر به انواع مختلفی از تغییرات عاطفی شود. اضطراب آمیخته با افسردگی و همچنین بی خوابی یا تحریک پذیری غیر معمول نیست.
- فرسودگی جسمی
- اشتیاق و تشنگی: با افزایش درجه حرارت بدن, غدد عرق شما بیش از حد کار می کند و شما نیاز به دوباره دستیابی به مایعات را احساس می کنید.
- غده تیروئید بزرگ شده است: گاهی اوقات اما نه همیشه, غده تیروئید بزرگ می شود و ممکن است در ناحیه ی گردن به خوبی مشخص شود و حالت برآمده پیدا کند تا یک گواتر ایجاد شود. اگر گواتر به اندازه ی کافی بزرگ باشد ممکن است احساس کنید یک ناهنجاری و مانع در ناحیه ی گلوی شما ایجاد شده است.
- لرزش دست: اعصاب بیش از حد تحریک شده می توانند در دستان شما لرزش ایجاد کنند. لرزش ممکن است کم باشد یا ممکن است به حدی برسد که نتوانید یک نوشیدنی را بدون این که بریزید جابه جا کنید.
- اسهال: تیروئید بیش فعال باعث سرعت بخشیدن به دستگاه گوارش می شود و این منجر به حرکات مکرر و شل روده می شود.
- مشکلات چشم : در بعضی از افراد با غده تیروئید بیش فعال, مشکلات چشم ممکن است رخ دهد و کاملاً شدید باشد. شایع ترین علامت چشم انقباض پلک ها است که باعث می شود چشم ها برآمده یا خیره کننده به چشم بیایند. همچنین ممکن است چشمان شما پف کرده باشد و ممکن است دید دوتایی داشته باشید.
- کهیر: ممکن است متوجه یک جوش خارش دار شوید که می تواند با آنتی هیستامین ها تسکین یابد.
- تغییرات قاعدگی و ناباروری: ممکن است خانم ها دوره های کوتاه تر یا بی نظمی را مشاهده کنند و ممکن است در بارداری دچار مشکل شوند.
پرکاری تیروئید همچنین میتواند موجب فیبریلاسیون دهلیزی شود.
فیبریلاسیون دهلیزی, یکی از شایع‌ترین انواع آریتمی قلبی است که میتواند منجر به سکته مغزی و نارسایی احتقانی قلب شود.
اگر هر یک از این علائم را داشتید با پزشک خود تماس بگیرید و در مورد آزمایش تیروئید خود سوال کنید.
یک تیروئید بیش فعال در صورت عدم درمان می تواند مشکلات سلامتی دیگری مانند افزایش خطر پوکی استخوان و مشکلات احتمالی قلبی ایجاد کند.
درمان پرکاری تیروئید
در ادامه به برخی از روش‌های درمان پرکاری تیروئید (شایع‌ترین روش‌ها) اشاره می‌کنیم:
· داروهای ضدتیروئید
استفاده از داروهای ضد تیروئید که مانع از تولید هورمون‌های T3 و T4 می‌شوند, سه ماه پس از مصرف این داروها علائم به تدریج از بین می‌روند ولی ممکن است بیمار لازم باشد تا یکسال یا بیشتر از دارو استفاده کند.
· درمان ید رادیواکتیو
این دارو به شکل خوراکی مصرف شده و غده تیروئید آن را جذب می‌کند جذب شدن ید توسط تیروئید به تدریج موجب تخریب آن میشود و همین به نوبه خود باعث کاهش علائم پرکاری تیروئید میشود ممکن است لازم باشد تا درمان تکرار شود این یک درمان دائمی پرکاری تیروئید است با اینحال به دلیل تخریب غده تیروئید لازم است تا بیمار برای همیشه از هورمون‌های تیروئید استفاده کند.
· روش جراحی
این روش با حذف جزئی و یا کلی غده تیروئید یا به اصطلاح تیروئیدکتومی همراه است این یک روش ایمن و موثر برای درمان پرکاری تیروئید است ولی با اینحال امکان آسیب به تارهای صوتی و دیگربافت‌های اطاف تیروئید نیز وجود دارد, در صورت حذف کلی تیروئید لازم است بیمار تا آخر عمر هورمون تیروئید مصرف کند در بسیاری از موارد سرطان تیروئید این روش به عنوان بهترین و بالاترین اولویت در درمان مد نظر قرار می‌گیرد.
· درمان آر اف تیروئید
آر اف نوعی از امواج رادیویی است که با ایجاد نوسان بین ملکول‌ها در فرکانس بالا و نیز نوسان بین ملکول‌های دوقطبی در بافت باعث ایجاد اصطکاک و تحریک یونی شده که با تولید گرما باعث درمان و از بین رفتن ندول میشود, در طی تحقیقات انجام شده نشان داده شده است که در یک دوره شش ماهه بین 55 تا 85 درصد شاهد کاهش حجم توده خواهیم بود.
این روش در ایران نیز در حال انجام است به طور کلی می‌توان گفت بیمارانی که با پدیده ندول تیروئید مواجه هستند و نیاز به درمان دارند با کمک این روش شانس این را دارند که بدون جراحی و بستری و از دست دادن غده تیروئید مشکلشان را حل کنند ولیکن این مطلب بسته به ندول تیروئید و شرایط بیمار است و بیمار بایست برای مشاوره آر اف اقدام نموده تا پس از انجام بررسی‌های پزشکی و معاینات نحوه درمان برای بیمار شرح داده شود.
در پرکاری تیروئیدچه بخوریم و چه نخوریم؟
به خاطر آنکه در پرکاری تیروئید انرژی مورد نیاز بین 50 تا 60 درصد افزایش می‌یابد, افراد مبتلا به پرکاری تیروئید باید از یک رژیم پرکالری استفاده کنند که چیزی در حدود 40 کیلوکالری به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن میشود. در این حالت بهتر است فرد رژیم غذایی خود را طوری تنظیم کند که تعداد وعده‌های غذایی در روز بیشتر شود, اما حجم هر وعده کم باشد.
با توجه به افزایش نیاز ویتامینها استفاده از مکمل ویتامین C, ویتامین B کمپلکس خصوصاً ویتامین‌های B1, B2, B6 و B12 همراه رژیم غذایی بسیار مفید هستند. به طور کلی استفاده از مولتی‌ویتامین و مولتی مینرال توصیه میشود.
منابع غذایی عمده ویتامین‌های فوق که باید در رژیم غذایی این بیماران گنجانده شوند عبارتند از:
· انبه
· مرکبات
· کیوی
· شیر و فرآورده‌های آن
· سبزیجات سبز رنگ
· جوانه حبوبات
· ماهی
به نظر می‌آید مقادیر زیاد ویتامین A باعث مهار عملکرد غده تیروئید و بهبود علایم بیماری گریو می‌شوند. مکمل ویتامین C نیز برای بهبود علایم و شرایط متابولیکی مفید است.
سبزیجات مفید برای پرکاری تیروئید عبارتند از:
· هویج
· کرفس
· فلفل سبز
· جعفری
· تره آبی
· زردآلو
· سیب
· زغال‌اخته
· گریپ‌فروت
· آناناس
استفاده از گواتروژن‌های طبیعی: منظور از گواتروژن‌ها ترکیباتی هستند که باعث کاهش عملکرد غده تیروئید می‌شوند. بنابراین استفاده از آنها به هنگام پرکاری تیروئید موثر خواهد بود.
برای خواندن مقالات بیشتر می توانید در سایت ما ثبت نام کرده و یا ازطریق وبلاگ ما مطالب بیشتری را دنبال کنید
