بدنسازی، پرورش اندام یا زیباییاندام به انگلیسی( Bodybuilding) ورزشی است که در آن فرد بدنساز با انجام تمرینهای مختلف قدرتی و استقامتی بر روی عضلات خود، همچنین تغذیه مناسب و البته استراحت کافی به ساخت بدنی حجیم، کاتشده و متناسب مبادرت میورزد.
در پایان قرن 19 میلادی جریان فکری تازهای با رویکردی آرمانی به اساطیر یونانی (که در آن زیبایی، تناسب و پرورش یافتگی عضلات و بدن، عاملی برای ستایش و تمجید انسان قلمداد میشد) پدید آمد. بر اثر نفوذ این جریان فکری جدید، سنت قدیمی بلند کردن سنگ به صورت ورزش مدرن وزنهبرداری درآمد و با توجه به روند توسعهاش، جوانب گوناگونی در فرهنگهای مختلف پیدا نمود. یوجین ساندو (Eugene Sandow) یک فوق ستاره فرهنگ بدنی در اوایل قرن بیستم شخصی بود که شهرت خود را در اروپا به عنوان مرد قدرتمند حرفهای بدست آورد و پیروزمندانه با دیگر مردان قدرتمند مبارزه میکرد و آنها را علیرغم تمام شیرینکاریهایشان شکست میداد. او در سالهای 1890 به آمریکا آمد و توسط فلورنس زیگفلد مورد حمایت قرار گرفت. چیزی که ساندو را از سایرین متمایز میکرد زیبایی، ورزیدگی، قدرت و پرورشیافتگی عضلات و بدن وی بود و بیشتر به خاطر معروفیت ساندو بود که فروش هالتر و دمبل بهطور سرسامآوری بالا رفت. یوجین ساندو را پدر بدنسازی مدرن میدانند.
ورزش بدنسازی دارای پنج فدراسیون جهانی میباشد که باسابقهترین و معتبرترین آنها فدراسیون جهانی بدنسازی و تناسباندام (IFBB) میباشد که مسابقات مستر المپیا که مهمترین رویداد بدنسازی در جهان است زیر نظر این فدراسیون برگزار میگردد.
مسابقات بدنسازی بهطور کلی به سه دسته نمایشی (با فیگور گرفتن روی استیج)، آیتمی (با گذراندن آیتمهای قدرتی ویا استقامتی) ویا ترکیبی از هردو مورد قبلی تقسیم میشوند که در دو سطح آماتور و حرفهای زیر نظر یکی از پنج فدراسیون جهانی بدنسازی برگزار میگردد.
این مسابقات که تنها با فیگور گرفتن روی استیج (صحنه نمایش) انجام میپذیرد در سطح آماتور به دسته مسابقات بادیبیلدینگ و بادیکلاسیک تقسیم میشوند که تفاوتشان در محاسبه قد و وزن در بادیکلاسیک و دستهبندی بر اساس قامت در این رشته میباشد درصورتی که در بادیبیلدینگ قامت تفاوتی ایجاد نمیکند و تنها براساس وزن تقسیمبندی برای رقابت صورت میگیرد. اما در رقابتهای حرفهای معمولاً تقسیمبندی وزنی هم صورت نمیگیرد. مهمترین این مسابقات مسابقات مستر المپیا میباشد که سالانه برگزار شده و مهمترین رویداد بدنسازی است.
در اینگونه مسابقات برای شرکت کنندگان آیتم یا آیتمهایی وجود دارد. تنوع در اینگونه مسابقات بسیار زیاد است و معمولاً تماشاچیان بسیاری دارد. از جمله مسابقات آیتمی میتوان به مسابقات قویترین مردان جهان، پاورلیفتینگ، پرسسینه و مچ اندازی اشاره کرد.
این مسابقات بیشتر در بخش تناسباندام زنان مطرح است که علاوه بر فیگور روی استیج، آیتمهای هوازی نیز برایشان وجود دارد و بیشتر با عنوان مسابقات فیتنس شناخته شدهاست که مسابقات تناسباندام در مسابقه تناسباندام و فیگور از جمله آن است.
در بدنسازی زنان، مسابقه تناسباندام و فیگور محبوبیت بیشتری نسبت به مسابقه پرورشاندام بانوان دارد چراکه در آن حجم عضلانی بیشتر، اهمیت ندارد و تناسباندام در یک حجم متعارف (همانند بدن راشل مکلیش) مدنظر قرار گرفته میشود، همچنین این مسابقات بعضاً دارای آیتمهای ایروبیک میباشند و زیبایی چهره نیز در آن تأثیرگذار است.
اما اینها مهمترین و کابردیترین تمرینات بدنسازی هستند که نباید از آنها غافل شوید، حتی اگر لازم بود برای اجرا صحیح این حرکات از مربی خصوصی استفاده کنید.
اسکات مهمترین حرکت برای تقویت ماهیچه باسن و 256 عضله دیگر است؛ سعی کنید از هالتر استفاده کنید و هرگز این حرکت را که پادشاه تمام تمرینات بدنسازی میباشد برای داشتن پاهای با فرم زیبا فراموش نکنید، تکنیک صحیح اجرا این حرکت بسیار مهم است.
ددلیفت یکی از بهترین حرکات برای بانوان می باشد، عضلات همسترینگ، پشت پایینی و فیله شما را تقویت می کند، این حرکت برای تمام بانوان مفید است چه آنهایی که بچه دارند یا نه.
بهترین حالت این تمرین، آویزان شدن از بارفیکس است، روی زمین و نیم کت نیز می توانید این تمرین را انجام دهید، تمرینات شکم را به آهستگی و با تمرکز بالا انجام دهید. هنگام آویزان شدن از بارفیکس برای جلوگیری از آسیب به ستون مهره ها سر خود را بالا نگه دارید.
می توانید این حرکت را با kettlebells ، دمبل و یا هالتر انجام دهید، برای جلوگیری از آسیبدیدگی و دریافت بهترین نتیجه از تمرین، آرنجها را نزدیک بدن نگه دارید. سعی کنید تمرینات مختلف جلو بازو را انجام دهید.
بسیاری از افراد با دیدن این تمرین احساس ترسناکی دارند اما باید بدانند که این تمرین عضلات باسن، پا،ساق، سرشانه و پشت را کاملا تقویت میکند، اگر نگران فشار زیاد هستید از وزنه سبک یا هالتر خالی استفاده کنید، تکنیک در این حرکت بسیار مهم است .
حرکت دمبل تکدست تمرینی عالی برای عضلات پشت و پلانک نیز بهترین تمرین تقویت هسته بدن است، با ترکیب کردن این 2 تمرین شما یک تمرین عالی خواهید داشت.
بسیاری از آقایان با عضلات بزرگ برای نشان دادن حجم عضلات در باشگاه حرکت بارفیکس را انجام میدهند، چرا؟ دلیل این امر فشار بالای بارفیکس بر روی عضلات زیربغل، پشت و سرشانه است. اگر شما نمیتوانید این حرکت را به تنهایی انجام دهید با پرش و یا کمک گرفتن از دیگران تمرین کنید.